VIJF SHEN

In de vijfdelige reeks waarin Dominique Respens haar interpretatie geeft van de Vijf Shen zijn we vandaag aan de tweede bijdrage toe: Yi, de fase van de Aarde.
Ook deze keer willen we haar danken voor de mooie bijdrage, die we net als vorige keer spiegelen aan een visie van een andere auteur.

Iedereen die shiatsu beoefent of bestudeert, heeft er zeker al gehoord over de Vijf Shen – misschien onder één van hun andere namen: Vijf Fasen, Vijf Geesten, Vijf Transformaties …  – maar weten we ook daadwerkelijk wat ze zijn, waarvoor ze staan en hoe we ze in onze praktijk kunnen hanteren.

Aflevering 2: YI – GEEST VAN DE AARDE

De Yi is het spirituele aspect van het Aarde en verbonden met de Milt. Yi wordt soms vertaald als de "Gedachte".

Yi speelt een cruciale rol in ons  intellectueel vermogen om te denken, te begrijpen, bij onze focus, concentratie en studie, bij het memoriseren.
In het Aarde element helpt de milt de Yi te gronden. Ze is belangrijk voor de vertering, niet alleen op fysiek niveau van ons voedsel maar eveneens van onze gedachten. Een sterke milt zorgt ervoor dat we goed kunnen nadenken, beraadslagen en heldere gedachten hebben.

Een sterke Yi heeft een duidelijk gerichte intentie en dat helpt ons accurate, gestructureerde plannen en doelen te creëren. De Chi volgt de Gedachte - YI. Het is zaak om bewust te zijn van de kracht van je gedachten. Waar je je intentie en aandacht op richt, daar zal de energie naartoe bewegen. Zo zal een vaag verlangen om een breed doel te bereiken, bv. ik wil gezond leven, meestal niet gerealiseerd worden, tenzij je een structuur en praktisch realiseerbaar plan opzet, door gerichte focus volgt de energie om je doel te bereiken.

Een sterke Yi bevordert ook de deugden van trouw en loyaliteit naar jezelf en anderen toe. De spirit-mind Yi is belangrijk voor je intellect, het bevordert het cultiveren van een heldere intentie, inzicht, creativiteit, motivatie en zorgt voor een passende trouw zowel aan je eigen doelen als aan andere mensen.
Als de Yi zwak is, dan veranderen de deugden soms in een "verstikkende" zorgzaamheid, overdreven loyaliteit en sympathie, wat kan leiden tot zelfvernietigende vrijgevigheid of gedienstigheid ten koste van jezelf. Voorts kan je denken ook helemaal doorslaan in piekeren, herkauwen, malende gedachten of onduidelijke intenties. Of je hersenen lijken in de mist te zitten – Brain Fog – je voelt je lusteloos, verveeld en ongemotiveerd.

Een sterke Yi is heel erg afhankelijk van de kwaliteit van de Milt en de Maag (het Aarde element) die instaan voor de vertering, transformatie en transport van de voedingstoffen in het lichaam. Wat Maag en Milt op fysiek niveau doen, heeft invloed op de Yi - Gedachte en de deugd en kwaliteiten van vertrouwen, gronding, duidelijke intentie, focus.

Het Aarde element heeft door zijn centrale positie invloed op de spirits van de 4 andere elementen. De Yi helpt ons om onze aandacht in het hier en nu te houden. Een aandachtige aanwezigheid is zowel van belang in ons dagelijkse leven als in de Shiatsu-praktijk (of in andere activiteiten). Het leven speelt zich NU af, de YI speelt hierin een cruciale rol.

Versterk je Aarde energie en dus ook je YI door regelmaat en routine in te bouwen in je leven en dat op vlak van bewegen, gezonde basisvoeding, een juiste balans rust en werk,… Neem voldoende tijd voor jezelf.

Interessante punten:

• BL-49, Yìshè, Verblijf van het denken, 3 cun lateraal van de middenlijn, op dezelfde hoogte als de onderste rand van het processus spinosus van de elfde dorsale wervel en op dezelfde hoogte als BL-20 Pishu, het shu-punt van de Milt. Interessant is ook hoe dicht dit punt zich bij de Pancreas bevindt.

Dominique geeft nog enkele tips om zelf je Aarde-element te versterken:

• Aarde-energie heeft deugd van regelmatig bewegen en allerlei oefeningen: rekken en strekken, specifieke yoga oefeningen, Qi Gong, wandelen, fietsen... Net zoals van grondende activiteiten zoals werken in de (moes)tuin, wandeltochten, blote voeten wandeling,...
• Aarde staat ook voor het voedende aspect en dus is gezonde basisvoeding essentieel, vanuit zijn centrale positie vormt Aarde-voeding het belangrijkste onderdeel van je dagdagelijkse maaltijden.
• Bewaak je grenzen, zelfzorg is het fundament om anderen vanuit overvloed te verzorgen en bij te staan. Durf te vertragen, ga grote plannen (lente en zomer) opdelen in praktische stappen, de energie in de late zomer is ook aan het vertragen, de dagen worden korter, de temperatuur begint te zakken, er is een overvloed in de natuur om te oogsten, je te koesteren en de overvloed op te nemen.

Mike Mandl, een bekend auteur uit Oostenrijk en bezieler van de Internationale Academie voor Hara Shiatsu in Wenen schrijft regelmatig blogs op zijn website. Hieronder zijn uit het Duits vertaalde en samengevatte visie op YI^[1]

Yi is de elementgeest van de aarde en Descartes heeft de perfecte slogan voor hem bedacht: “Ik denk, dus ik ben”. Elke elementgeest bevat een aspect van het denken, waarbij de nadruk ligt op de algemene energetische kwaliteit van het betreffende element. Po (metaal) denkt veel aan de toekomst, aan wat zou kunnen zijn. Hij is toekomstgericht. Hun (hout) denkt meer aan het verleden, hij staat immers ook voor het geheugen, voor al onze herinneringen en ervaringen. Zhi  (water) denkt aan wat hij wil en Shen (vuur) denkt graag na over wie hij eigenlijk echt is.

Wat doet Yi dan?

Heel eenvoudig: in overeenstemming met de voedende kwaliteit van het aarde-element denkt Yi bij voorkeur aan eten.
Waarbij eten hier staat voor “voorziening” in zijn breedste zin. Yi denkt in principe aan alles wat nodig is om zijn eigen systeem volledig te voorzien én om andere systemen te voorzien. Yi is de gastheer van een groot oogstfeest: hij denkt na over welke gerechten en dranken er zullen zijn, over wie waar zit, over het programma, over wat hijzelf zal dragen en over met welke gasten hij waarover zal praten en over welke onderwerpen hij maar beter kan vermijden.
Yi wil iedereen zo goed mogelijk verzorgen, zichzelf natuurlijk incluis, zodat iedereen tevreden en verzadigd naar huis gaat. En dat op alle niveaus, niet alleen met een aangenaam vol gevoel in de maag. Want uiteindelijk kan alles een voedingswaarde hebben: een stevige maaltijd, een goed gesprek, aangename gevoelens.

De TCG maakt geen al te groot onderscheid tussen alles waarmee we op enigerlei wijze in wisselwerking staan, of dat nu materieel tastbaar is of niet.

Yi zorgt ervoor dat alle niveaus van ons wezen voldoende voeding krijgen, zodat er nergens een leegte ontstaat. En Yi zorgt er ook voor dat wat ons systeem opneemt, op de juiste manier wordt verwerkt, want anders zou het een beetje zijn alsof we eten zonder te kauwen, te slikken of maagzuur te produceren.

Gevoelens moeten net als een biefstuk worden verteerd. Dit proces is vaak zelfs veel moeilijker te bewerkstelligen dan het afbreken van tastbaar voedsel, omdat sommige emoties echt moeilijk te verwerken zijn, vaak jarenlang als een slechtgehumeurde steen in de maag blijven liggen en steeds weer graag naar boven komen. Omgekeerd kan de voedingswaarde van gevoelens veel meer verzadigen dan wat er op het bord ligt.
Ook meningen en ideeën moeten worden verteerd. Dat alles valt onder de verantwoordelijkheid van Yi, die voortdurend kijkt naar wat voor ons bruikbaar is en wat niet. Daarvoor moet je heel veel en heel complex kunnen denken en voortdurend het overzicht houden, dus mentaal alert en actief zijn. Je moet voortdurend geconcentreerd zijn,  gefocust.

De tijd van het aarde-element is de tijd van de nazomer, de oogst. Overvloed voor iedereen. Maar vanaf nu zal het aanbod geleidelijk afnemen, totdat het volledig verdwenen is onder een dikke laag bladeren, sneeuw of ijs. Het is tijd om te hamsteren, om reserves aan te leggen. Natuurlijk ook in het lichaam. Maar daarbij mag men ook niet te verkwistend zijn. Men moet zorgvuldig omgaan met de overvloed, zodat deze ook in de komende magere tijden voedsel kan bieden. Yi denkt daarom niet alleen aan vandaag. Yi denkt ook aan morgen. Maar Yi denkt anders aan morgen dan Po. Po denkt aan wat morgen zou kunnen zijn. Po heeft een richting nodig. Yi denkt aan waar er morgen iets te eten zou kunnen zijn. Yi is daarom ook een drijvende kracht, een jager, gedreven door de angst om te weinig te hebben. Daarom wil Yi graag meer. Meer. Meer.
Deze honger naar meer heeft de wereld gemaakt tot wat ze vandaag is.
Deze honger heeft de ontwikkeling gestimuleerd, nieuw terrein ontsloten en het onmogelijke mogelijk gemaakt.
Wij zijn een door Yi gedreven cultuur. We hebben zo veel gejaagd dat alle voorraadkasten uitpuilen en we dreigen te stikken in overvloed. We hebben van alles, alles… en meer.

We zijn een samenleving die de eigenschappen van Yi tot stelregel heeft verheven: “Ik denk, dus ik ben”. We zijn denkers. Er is iets misgegaan. Want eigenlijk zou het hoofd het verlengstuk van het buikbrein moeten zijn. De buik stuurt. Het buikgevoel. De intuïtie. Nu stuurt het hoofd. We zijn ons centrum kwijtgeraakt. Nu doet Yi wat hij wil. Voortdurend op jacht en toch het gevoel dat er altijd iets ontbreekt. Dat gebeurt wanneer de verbinding met het midden wordt verbroken, wanneer we ons niet meer centreren, wanneer we ons niet concentreren.

Denken is een aspect van Yi. Concentratie is het andere.

Maar Yi kan ook worden gezien als manager van de materiële zaken. Yi is een beetje zoals de moeder die altijd iets voor haar kinderen heeft, of het nu snoepjes zijn of een kleine financiële injectie. Altijd. Op mama's kun je altijd rekenen. Op Yi ook.
We hebben Yi nodig om te voorzien en voor te zorgen. Een krachtige Yi zorgt voor overvloed, of die nu financieel of emotioneel van aard is.
Hij gaat zorgvuldig om met wat we hebben. Yi helpt ons om iets opzij te zetten. Mocht er een tekort ontstaan, van welke aard dan ook, Yi heeft daar aan gedacht. In zoverre klopt het ook als de TCM zegt dat het Aarde-element het Water-element controleert. Het Water-element is het element van magere tijden, het element van het behoud van hulpbronnen. Yi zorgt ervoor dat er, zelfs in geval van een tekort, nog voldoende reserves zijn. Yi is degene die in de nazomer voldoende pompoenen naar de kelder brengt, zodat er in de winter nog pompoenen beschikbaar zijn. Dat geeft een gevoel van veiligheid. Dat creëert stabiliteit.

Stabiliteit is een andere factor die onder de verantwoordelijkheid van Yi valt. Dat heeft vooral te maken met het vermogen om je te concentreren.
Maar ook een beetje met het denken. De andere elementgeesten zijn namelijk een beetje egoïstisch. Iedereen denkt dat zijn perspectief het enige en belangrijkste is. De Hun zwelgt in het verleden, de Po vlucht naar de toekomst, de Shen met zijn status als hoogste baas neemt hoe dan ook altijd diverse privileges voor zichzelf en de Zhi doet gewoon wat hij wil. Iemand moet daarheen gaan en zeggen: beste vrienden, waar gaat het nu echt om? Concentreren is centreren. Yi is hier en nu.

Daarom speelt concentratie ook in alle meditatiemethoden zo'n belangrijke rol. Concentratie heeft natuurlijk vele gezichten. Er is concentratie die als een vergrootglas is. Als een laserstraal. En dan is er de vorm van concentratie die voortkomt uit een gefocuste gecentreerdheid en eerder als algemene aandacht kan worden gezien. Deze vorm is nodig bij meditatie, deze vorm is nodig wanneer de elementen zich weer eens te veel in hun eigen sap wentelen en daardoor een innerlijk spanningsveld creëren dat je volledig kan verscheuren. Dat is immers de algemene taak van het Aardelement: het midden bewaren, in evenwicht brengen, harmonie creëren.

Daar is weer de superkracht van mama, die te midden van een woeste kinderchaos het volledige overzicht en liefdevolle aandacht kan behouden. Oké, misschien niet altijd. Maar als het erop aankomt, dan zeker. Uit deze gecentreerde aandacht komt ook mededogen voort. Want als Yi in goede vorm is, is er genoeg om met heel je hart te delen.

^[1] de volledige Duitse tekst vind je hier : https://www.hara-shiatsu.com/2020/06/05/der-elementargeist-yi-erd-element/